Śmierć małżonka to nie tylko trudne przeżycie emocjonalne, lecz także moment, w którym pojawiają się obowiązki prawne i formalności związane z postępowaniem spadkowym. W polskim prawie spadkowym sposób, w jaki rozdzielany jest spadek po mężu, zależy od tego, czy zmarły pozostawił testament, czy też nie. W pierwszej kolejności sprawdza się, czy istnieje dokument wskazujący osoby, które mają otrzymać majątek. Jeśli spadkodawca pozostawił testament – mamy do czynienia z dziedziczeniem testamentowym. W przeciwnym razie stosuje się przepisy dotyczące dziedziczenia ustawowego.
Potrzebujesz pomocy prawnej? Sprawy spadkowe wymagają wiedzy, doświadczenia i profesjonalnego podejścia. Kancelaria Adwokacka Haśko Panas we Wrocławiu oferuje skuteczną pomoc w każdym etapie postępowania spadkowego. Reprezentujemy Klientów zarówno przy dziedziczeniu ustawowym, jak i testamentowym, dbając o ochronę interesów i praw do majątku. Nasz zespół przygotuje wszystkie niezbędne dokumenty i zapewni kompleksową reprezentację przed sądem.
Dziedziczenie ustawowe – kto ma prawo do spadku?
W przypadku śmierci męża, który nie zostawił testamentu, spadek dzielony jest według zasad określonych w kodeksie cywilnym. O tym, kto dziedziczy spadek, decyduje kolejność dziedziczenia. Najczęściej spadek przypada małżonkowi spadkodawcy oraz dzieciom. Jeśli zmarły miał dzieci, dzieci dziedziczą wraz z małżonkiem, a udziały dzielone są w równych częściach, z tym że udział spadkowy małżonka nie może być mniejszy niż jedna czwarta całości spadku.
Jeżeli brak zstępnych spadkodawcy, do dziedziczenia powołani są małżonek i rodzice. Wówczas udział spadkowy małżonka wynosi połowę spadku, a druga połowa przypada rodzicom spadkodawcy. Jeśli żyje tylko jedno z nich, na przykład matka, wtedy udział spadkowy przypadający rodzicom przypada matce spadkodawcy, a cześć przypadająca ojcu przechodzi na rodzeństwo spadkodawcy.
Kiedy spadek przypada rodzeństwu spadkodawcy?
Jeśli któryś z rodziców zmarłego już nie żyje, do dziedziczenia dochodzi rodzeństwo spadkodawcy. Wtedy udział, który przypadałby rodzicowi spadkodawcy, przechodzi na rodzeństwo spadkodawcy, a jeśli i oni nie żyją – na zstępnych rodzeństwa spadkodawcy. W praktyce oznacza to, że w krąg spadkobierców mogą wejść nawet siostrzeńcy czy bratankowie. To pokazuje, jak szeroki bywa krąg spadkobierców.
Warto pamiętać, że w przypadku śmierci jednego ze spadkobierców jego udział przechodzi na jego dzieci. Tak samo dzieje się w przypadku gdyby określona osoba okazała się niegodną dziedziczenia spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.
Formalności po śmierci małżonka
Po śmierci spadkodawcy konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich procedur. Na pierwszym etapie możliwe są dwa rozwiązania: sądowe stwierdzenie nabycia spadku albo notarialne poświadczenie dziedziczenia w postaci aktu poświadczenia dziedziczenia. Oba potwierdzają, kto dziedziczy majątek. Następnie można przeprowadzić dział spadku, który pozwala na faktyczny podziału majątku pomiędzy spadkobiercami.
Warto podkreślić, że notarialne poświadczenie dziedziczenia wymaga, aby wszyscy potencjalni spadkobiercy zgodzili się co do swojego statusu. W przeciwnym wypadku trzeba będzie złożyć wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku.
Przykładowe kwestie, które mogą wymagać uregulowania to:
- czy po śmierci męża mieszkanie przechodzi na żonę czy również na dzieci,
- jaki jest udział spadkowy małżonka,
- czy istnieje konieczność zniesienia współwłasności,
- jak rozumieć, że ktoś dożył otwarcia spadku,
- czy zachodzi obowiązek podatkowy wobec urzędu skarbowego.
Na wszystkie z tych pytań możesz uzyskać odpowiedzi w trakcie porady prawnej w Kancelarii Adwokackiej Haśko Panas. Jest to pierwszy z etapów współpracy. Podczas spotkania zespół naszej Kancelarii szczegółowo wyjaśni Ci stan sprawy spadkowej i przedstawi możliwe rozwiązania. Kolejnym etapem, w zależności od rekomendacji może być sprawa sądowa. Nasza Kancelaria Adwokacka specjalizująca się w prawie spadkowym jest gotowa reprezentować Cię na każdym etapie postępowania spadkowego, aby kwestie te nie przysparzały dalszych zmartwień.
Dziedziczenie testamentowe
Gdy małżonek sporządził testament, to właśnie na podstawie testamentu ustala się krąg spadkobierców i rozdziela się cały spadek. Wtedy dzieciom czy rodzicom spadkodawcy niekoniecznie musi przypaść jakakolwiek część spadku, mimo że przypadłaby w trybie dziedziczenia ustawowego. Wszystko zależy od treści sporządzonego dokumentu.
Czasami pojawia się pytanie, czy po zmarłym mężu całość dziedziczy żona. Odpowiedź zależy od okoliczności. W przypadku dziedziczenia testamentowego takie rozwiązanie jest w pełni możliwe. W przypadku dziedziczenia ustawowego spadek przypada małżonkowi spadkodawcy w całości tylko w określonych sytuacjach, gdy nie ma uprawnionych dzieci, rodziców czy rodzeństwa spadkodawcy. Gdy są inni uprawienie niż małżonek, spadek dzielony jest w określonych proporcjach, np. jedną drugą czy jedną czwartą całości spadku.
Dział spadku i zniesienie współwłasności
Po ustaleniu, kto dziedziczy, często konieczne jest dokonanie działu spadku. Jeśli w skład majątku wchodzi majątek wspólny, np. mieszkanie, trzeba określić, czy przechodzi ono w całości na drugiego małżonka, czy też podlega podziałowi. W praktyce oznacza to, że w wyniku śmierci spadkodawcy część majątku może stać się nie tylko współwłasnością spadkobierców, którą można znieść w dziale spadku, ale również współwłasnością z innymi osobami. W takim przypadku wiąże się to z koniecznością zniesienia współwłasności.
Sprawy związane z dziedziczeniem po zmarłym małżonku bywają skomplikowane, zwłaszcza jeśli uprawnionymi jest większa liczba osób. Warto znać zasady, jakie przewiduje kodeksu cywilnego, aby zrozumieć, kto i w jakiej kolejności ma prawo do dziedziczenia. Dzięki temu łatwiej uniknąć nieporozumień i konfliktów przy podziale majątku po śmierci małżonka.
